آجر نسوز چیست؟
آجر نسوز از خاک نسوز و یا خاک چینی (ظروف چینی) ساخته و بوجود می آید. آجرهای نسوز توانایی تحمل حرارت بالای ۱۰۰۰ درجه را دارند. حرارت موجب ذوب شدن کانی های خاک در هم می شود و نتیجتا این امر باعث بالا رفتن مقاومت آجر می گرد. اصطلاحا به این فرایند جوش خوردن ذرات نیز می گویند که معادل انگلیسی آن زینتر شدن است. در واقع سنگهای موجود درسطح کره زمین و طبیعت نیز به همین طریق به وجود می آیند.
تقسیم بندی آجر نسوز چیست؟
به طور کلی آجر نسوز از نظر علمی، تجمع کانی هایی می باشد که توانایی تحمل حرارت تا بالای 1000 درجه را دارد باشد. از نظر یک بیزینس من تعریف آجر به سه بخش تقسیم می شوند: آجر رس، آجر شیل و آجر نما نسوز. آجرهای رس تحمل حرارت تا ۷۰۰-۸۰۰ درجه را دارند. آجرهای شیل تقریبا ۱۰۰ درجه بیشتر از آجر رس تحمل حرارت را دارند. نمیتوان گفت که این تقسیم بندی اشتباه است یا درست. این تقسیم بندی از نظر علمی بیان نشده است و صرفا از نظر یک تاجر می باشد. تعریف آجرنما نسوز از نظر افراد عامی که اطلاعات علمی چندانی در مورد خاک و زمین شناسی و مباحث مرتبط ندارند، شامل آجرهایی می شوند که دارای ظاهری متخلخل باشند. البته بعضا آجرهای شیل را به گونه ای می سازند که متخلخل باشد. آجرهای نما نسوز شامل رنگ بندی متنوعی هستند که شامل موارد زیر می باشد:
- آجر نما نسوز قهوه ای
- آجر نما نسوز شاموتی
- آجر نما نسوز مشکی
- آجر نسوز طرح انگلیسی
- آجر نسوز سفید
- آجر نسوز طوسی
تاریخچه استفاده از آجر
انسان هزاران سال است که از آجر برای ساخت و ساز استفاده می کند. قدمت آجرها به 7000 سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد که آنها را به یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی معروف تبدیل می کند. اولین آجرها که در مناطقی با آب و هوای گرم ساخته شده اند، آجرهای گلی خشک شده در زیر آفتاب برای سخت شدن بوده اند. آجرهای مصر باستان از خشت ساخته شده با کاه ساخته شده بودند. شواهد این امر امروزه در خرابه های هاراپا بوهن و موهنجو دارو دیده می شود. نقاشی های روی دیوارهای مقبره تبس، بردگان مصری را در حال مخلوط کردن و حمل رس برای آجرهای خشک شده در برابر آفتاب نشان می دهد.
در ایران باستان از آجر برای ساخت آتشکده و بنای مسکونی و … استفاده می شد. یکی از قدیمی ترین اماکنی که توسط آجر در ایران ساخته شده است، معبد چغازنبیل می باشد که قدمت آن به ۶۵۰۰ سال پیش می رسد. این معبد توسط ایلامی ها و با آجر سنتی قزاقی در استان خوزستان شهر شوش ساخته شد.
بزرگترین موفقیت با اختراع آجر نسوز (آجر سوخته شده در آتش) در حدود 3500 سال قبل از میلاد حاصل شد. از آن لحظه به بعد، می توان آجرهایی را بدون گرمای خورشید ساخت و خیلی زود در آب و هوای خنک محبوب شد.
مواد تشکیل دهنده ی آجر نسوز چیست؟
مواد تشکیل دهنده این نوع آجر، خاکهای نسوز می باشد. اصطلاح خاک شاید درست نباشد زیرا در حقیقت مواد اولیه آجر نسوز سنگ می باشد که سپس در کارخانه آسیاب شده و تبدیل به خاک می شود. در این پروسه از سنگهایی استفاده می شود که دارای عناصر مخصوصی باشد. از جمله اکسید سیلیس، AL2O3، MNo و عناصر دیگری که الزاما وجودشان ضرورتی ندارد. هرچقدر درصد آهک این خاک یا سنگ کمتر باشد، بهتر است. وجود سنگ آهک موجب آلوئک می شود و منجر به پوکی آجرنما خواهد شد.
آجر نسوز کوره (صنعتی) چیست؟
نوعی از خاک نسوز که با نام آلومینا یا آلومین شناخته شده است و نسبت به خاکهای نسوز دیگر مقاومت بسیار بالاتری در مقابل حرارت دارد، آجر صنعتی کوره را می سازد. این نوع آجر برای ساختن کوره ها (مثل کوره ریخته گری) و هر جایی که نیاز به حرارت زیاد داشته باشد استفاده می شود. آجر نسوز کوره غالبا اشکال با اندازه های استانداردی دارند که میتوان سایز آنها را باتوجه به سفارش و درخواست، با پرداخت هزینه ای بیشتر تغییر داد. این آجرها معمولا در دماهای بالا ابعاد ثابتی دارند و دچار تغییر شکل نمی شوند. از مقاومت بالایی در مقابل شوک حرارتی برخوردارند. همچنین میزان مقاومت آجر نسوز صنعتی (کوره) در برابر خوردگی های اسیدی و قلیایی بسیار خوب است.
همچنین این مشکل باعث بروز ترک خوردگی در سطح آجر نیز می شود. زیاد بودن میزان خاک رس یا وجود ماسه در آجر باعث این مشکل خواهد شد.
در زمان پخت آجر اگر میزان حرارت وارده بیشتر از میزان تعریف شده برای آجر باشد، آجر دچار جوش شدن می شود و یا رنگ آن دچار تغییر خواهد شد.
اگر در آجر مواد آلی وجود داشته باشد و یا اینکه دارای آب زیادی باشد باعث پوکی آجر خواهد شد. اگر در آجر سنگ آهک باشد، بعد از پخت چنانچه آجر در معرض باران قرار گیرد، موجب ترکیدن آجر خواهد شد. به این اتفاق اصطلاحا آلوئک می گویند.
در برخی از آجرهای نما، بارش باران و رطوبت و یا تابش طولانی مدت نور مستقیم آفتاب موجب ایجاد لکه های رنگی در سطح ساختمان می شود. توصیه می شود آجرهای نمای نسوز را با توجه به منطقه و شرایط جوی که در آن زندگی میکنید انتخاب کنید.
وقتی آسیب به آجر وارد می شود، تعمیرات به ندرت یک فرآیند ساده است. از بین بردن آجرهای آسیب دیده یا قدیمی به همان راحتی که یک آجر جدید در آن قرار دارد سریع نیست. ممکن است لازم باشد چندین آجر برداشته و ملات تعویض شود. اساساً هنگام آسیب دیدگی، آجر در منطقه ضعیف باید کاملاً برداشته شود و دوباره ساخته شود.
عدم سازگاری آجر با تغییرات اقلیمی
در تمام مناطق آب و هوایی تغییرات دما مشاهده می شود، اما در برخی مناطق تغییرات شدید دما یا تغییرات فصلی وجود دارد. آجر و ملات به سادگی نمی توانند منبسط شوند و منقبض شوند. در نهایت آجر و ملات از بین می رود، ترک می خورد، یا در غیر این صورت به تدریج خراب می شود. بعلاوه، خانه و ساختمانی که با آجر ساخته شده است، در مناطقی که زلزله و جابجایی در آنها معمول است، احتمالا دچار آسیب خواهد شد. این مورد در صورتی که نما به درستی انجام شده باشد، میتواند از میزان آسیب بکاهد. در صورتی که از ملات خوب و مناسب با چسبندگی استاندارد استفاده شود، کمک بزرگی در پایداری ساختمان خواهد شد. در استان اصفهان به دلیل کم بودن احتمال وقوع زلزله و تغییرات شدید آب و هوایی، انتخاب آجر برای نمای ساختمان مقرون به صرفه و پیشنهاد درستی می باشد.
0 دیدگاه